De psychologie van de belegger: waarom u altijd pech heeft

Beleggen is makkelijk. Je stapt in tegen lage prijzen en verkoopt tegen hoge prijzen.

Zo, nu weet je alles. Toch slaagt de meerderheid van de beleggers er in om net het tegenovergestelde te doen: men koopt hoog en verkoopt laag. Gegarandeerd verlies.

Hoe komt dit toch?

De psychologie van de belegger

We vatten de manier van denken van de belegger samen in volgend prentje (klik om te vergroten):

De meerderheid van de kleine beleggers krijgt interesse in de beurs wanneer die het al vele jaren goed doet. Men volgt de beurs een tijdje op en wordt verleid door de steeds stijgende winsten. Winsten die men aan zijn neus ziet voorbij gaan.

Uiteindelijk slaat de hebzucht toe en stapt de kleine belegger in. Liefst nog met een groot bedrag in één keer, want winst is gegarandeerd. Ja toch?

Tot vorig jaar bevonden we ons in zo’n periode waarbij er de afgelopen jaren grote winsten zijn gemaakt. Zelfs de coronacrash kon niemand deren, want die was na enkele maanden alweer goed gemaakt.

Iedereen was bang om die trein te missen. Fear of Missing Out heet dat in het Engels (FOMO).

Uw adviseur bij de bank moedigde dit ook aan. Op het spaarboekje verlies u toch geld, meneer? En zie eens hoe sterk onze fondsen het afgelopen jaar gestegen zijn. Eigenlijk heeft u geen alternatief, meneer.

En dit jaar is de grote correctie er dan gekomen. Geen grote crash, maar een langdurige dalende trend. Moedig houdt de particuliere belegger vast aan zijn beleggingen. Maar na iedere nieuwe dag met grotere verliezen, slaat de paniek uiteindelijk toe. Hij verkoopt … met verlies.

De geschiedenis herhaalt zich

Het lijkt wel een onvermijdelijk drama: heel wat kleine beleggers stappen in als de beurscyclus al erg ver gevorderd is en de kans op correctie/crash bovengemiddeld is. En ze verkopen terug op het slechtst mogelijke moment. Een cyclus die zich telkens opnieuw herhaalt. De particuliere belegger concludeert vervolgens dat er met beleggen geen geld te verdienen valt.

De reden van dit alles is de psychologie van de mens. Hij belegt met zijn emoties en niet met zijn ratio. Geregeerd door hebzucht enerzijds en angst anderzijds. Bij een langdurig stijgende beurs gelooft men dat deze nooit meer zal dalen. En bij een crash denkt men dat het nooit meer goed komt. En het zijn niet alleen de particuliere beleggers die daar last van hebben.

Wijze raad van MijnPortefeuille

Voor een hele generatie van nieuwe beleggers die 2008 niet meegemaakt hebben, is dit de eerste echte confrontatie dat beleggingen niet tot in het oneindige blijven stijgen.

We willen daarom enkele punten onder aandacht brengen, die iedereen zou moeten afdrukken en boven zijn bed hangen:

1. Alle beleggingen zijn in min of meerdere mate risicovol. Zelfs obligaties dragen significante risico’s in zich, iets wat de afgelopen maanden duidelijk is gebleken.
2. Wees je bewust dat rendement en risico hand in hand samengaan: hoe hoger het rendement, hoe hoger het risico. Als men je rendementen voorspiegelt van meer dan 4% mag je uitgaan van een zeer groot risico.
3. Tolereer je geen enkel risico, ga dan niet beleggen. Zelfs al hoor je tegenwoordig overal dat je beter zou beleggen omdat het spaarboekje niets meer opbrengt, dat is nog geen reden om je grenzen te verleggen voorbij je comfortzone.
4. Beleg nooit met geld dat je geen 5 jaar kan missen. Die 5 jaar begint iedere dag opnieuw vanaf nul te lopen. Die 5 jaar zal je misschien nodig hebben om tijdelijke verliezen op je beleggingen terug goed te maken. Sommige beleggingen vergen meer dan 5 jaar hersteltijd, informeer je dus goed.
5. Evalueer de prestaties van je beleggingen altijd over een termijn van minstens 5 jaar. Staar je niet blind op de korte termijn, want dan zal je niet erg gelukkig worden.
6. Kies voor beleggingen met een defensiever profiel wanneer de beurscyclus al ver gevorderd is. Ga offensief na een crash. Draai deze volgorde niet om. Het lijkt vanzelfsprekend maar ontzettend veel mensen doen dit dus omgekeerd, eerst gedreven door hebzucht en vervolgens door angst.
7. Beleg niet offensief als je nog geen ervaring hebt. Pas als je een grote correctie of crash hebt meegemaakt, weet je wat verlies is en hoe jij daar persoonlijk mee om kan. Misschien reageer je toch net iets anders dan je van jezelf dacht.
8. Kies voor een gespreide instap met kleinere bedragen over een langere periode. Periodiek beleggen is niet alles zaligmakend, maar helpt om het risico in de tijd te spreiden.
9. Schakel emoties uit en blijf moedig doorsparen tijdens een correctie/crash want hoe erg het er ook uitziet, net op die momenten bouw je aan toekomstige winsten. Als je net dan stopt met sparen, heeft periodiek beleggen geen enkele zin.
10. Beleg nooit alles. Hou altijd een flink stuk cash achter de hand om tijdens de koopjesperiode in te stappen. Dat kan morgen zijn of binnen enkele jaren.
11. Wees heel geduldig, de winsten komen pas over een langere termijn. Geduld is een bijzonder moeilijke opgave in onze maatschappij die alsmaar meer streeft naar onmiddellijke bevrediging.
12. Haak niet af na een slechte ervaring. Net op het moment dat vele beleggers besluiten dat beleggen niets voor hen is, presenteren zich de beste kansen. Maar angst verhindert mensen om die kansen te zien.
13. Loop winsten niet achterna. Vaak schotelen banken je een gespecialiseerd fonds voor dat het de afgelopen tijd exceptioneel goed heeft gedaan. Best blijf je daar zover mogelijk van weg.
14. Kies voor breed gespreide beleggingen, niet voor sector/regio/niche fondsen.

Slot

Op welk punt we ons bevinden op het prentje bovenaan dit artikel, weten we niet. Misschien moet de tweede grote terugval nog komen. Misschien gaat er nog eens 30% van de koersen af.

Een belegger die gespreid instapt moet niettemin ook bereid zijn om te blijven beleggen in een dalende markt. Hoe moeilijk dat ook is.

Je hebt door gespreid in te stappen in stijgende markten een flink stuk van je rendement laten liggen. Nu is het moment om de grondslag te leggen voor toekomstige winsten om dat allemaal goed te maken. M.a.w. onverstoord gespreid instappen is zinvoller dan ooit.

© Carl De Ridder (@RoboKat_MK)