Fiscaliteit van fondsen – een overzicht

De fiscaliteit van fondsen is een bijzonder complex gegeven. In dit artikel doen we een poging om daar wat licht op te laten schijnen. We pogen zo volledig mogelijk te zijn, maar weet dat zoiets vrijwel onmogelijk is. Er zijn vaak tal van uitzonderingen en speciale gevallen die we niet allemaal kunnen beschrijven. Om die reden laten we ook trackers of ETF’s buiten beschouwing.

Definities

Kapitaliserende fondsen (KAP, Acc) keren geen dividenden of rente uit. Alle dividenden worden terug in het fonds zelf geïnvesteerd.

Distribuerende fondsen (DIV, Inc) keren wel de dividenden/rentes uit van de onderliggende aandelen of obligaties.

Gemeenschappelijke BeleggingsFondsen (GBF, FPC) zijn fondsen met een heel specifieke juridische vorm waar een aantal specifieke fiscale regels op van toepassing zijn.

Roerende voorheffing (R.V.) is een heffing die wordt toegepast op uitgekeerde dividenden en rentes, en dit van zowel aandelen, obligaties of fondsen.

Meerwaardeheffing of Reynderstaks is een heffing die wordt toegepast op meerwaarde van fondsen, maar enkel op de meerwaarde van het obligatiegedeelte van fondsen.

Beurstaks (TOB) is een taks die je betaalt bij verkoop van fondsen.

Roerende voorheffing, meerwaardeheffing en beurstaks

In de samenvattende tabel geven we een overzicht van de percentages voor DIV en KAP fondsen

DIV R.V. bij uitkering DIV beurstaks bij verkoop DIV meerwaarde
heffing bij verkoop
KAP R.V. KAP beurstaks bij verkoop KAP meerwaarde
heffing bij verkoop
obligatie
fondsen
30% op dividend 0% 30% op
meerwaarde
0% 1,32% op fondswaarde 30% op meerwaarde
aandelen
fondsen
30% op dividend 0% 0% 0% 1,32% op fondswaarde 0%
gemengde fondsen minder dan 10% obligaties 30% op dividend 0% 0% 0% 1,32% op fondswaarde 0%
gemengde fondsen met minstens 10% obligaties 30% op dividend 0% 30% op
meerwaarde obligatiegedeelte
0% 1,32% op fondswaarde 30% op meerwaarde obligatiegedeelte

Nu gaan we nog wat verder in op bepaalde subtiliteiten van de fiscaliteit van fondsen.

Eerst meerwaardeheffing, dan pas beurstaks

Op kapitaliserende mixfondsen en obligatiefondsen is een meerwaardeheffing én beurstaks (TOB) van toepassing. Eerst wordt de meerwaardeheffing afgehouden, op het restbedrag is de beurstaks van toepassing. Sommige banken rekenen de beurstaks aan op het volledige bruto bedrag en dat is niet correct.

Wil je bank dit niet geloven? Verwijs dan naar de wetgeving WDRT art 123 4°.

Meerwaardeheffing of Reynderstaks

De meerwaardeheffing is van toepassing op kapitaliserende mixfondsen en obligatiefondsen. Distributiefondsen zijn vrijgesteld, ten minste als ze statutair alle inkomsten aan de belegger uitkeren. Meestal is aan die voorwaarde niet voldaan, en zal de meerwaardeheffing toch van toepassing zijn. Wat we dan ook zo in de tabel vermelden.

Bij obligatiefondsen is de berekening erg eenvoudig.Bij verkoop van het fonds berekent men de (eindwaarde – beginwaarde). Op dit verschil past men een heffing van 30% toe. Merk op dat het voor obligatiefondsen niet uitmaakt of dit nu een kapitalisatie- of distributiefonds betreft. In beide gevallen wordt de meerwaardeheffing toegepast.

Voor mixfondsen is de meerwaardeheffing is enkel van toepassing op het obligatiegedeelte van het mixfonds en niet op de volledige meerwaarde van het fonds. Je bank maakt daarbij gebruik van de zgn. TIS waarden die enkel de meerwaarden van dat obligatiegedeelte omvatten. Die TIS waarden zijn meestal niet publiekelijk beschikbaar, waardoor je spijtig genoeg niet zelf kan inschatten welk bedrag je moet betalen.

Indien die TIS waarden niet gekend zijn, is er nog geen man overboord. Je betaalt nog altijd geen heffing op de totale meerwaarde van het fonds, maar enkel volgens de verhouding aandelen/obligaties in het fonds.

In een heel uitzonderlijk geval is ook die verhouding niet gekend en betaal je meerwaardeheffing op de volledige meerwaarde. Maar dat is dus erg zeldzaam.

Indien je fonds in een buitenlandse munt noteert, dan berekent men eerst de heffing in buitenlandse munt en pas dan converteert men dit naar Euro.

Vaak stelt men de vraag: kan je die meerwaarde zelf berekenen? Helaas is dat voor een gewone belegger een vrijwel onmogelijke taak omdat je de juiste gegevens als particulier niet te pakken krijgt. Je kan dus onmogelijk zelf controleren of de bank dit wel correct berekent. Weet wel dat de meerwaardes tegenwoordig erg klein zijn geworden wegens de uitermate lage rentes. Tenzij je een fonds al heel lang in portefeuille had, zou je dus niet al te veel mogen aangerekend worden.

Beurstaks

Bij verkoop van kapitaliserende fondsen betaal je beurstaks. Distribuerende fondsen zijn vrijgesteld.

Gemeenschappelijke Beleggingsfondsen (GBF of FPC) zijn eveneens helemaal vrijgesteld van beurstaks, iets wat weinig geweten is. Ook hier durven banken wel eens in de fout gaan. Vraag zeker een rechtzetting indien je bank toch beurstaks toepast.

Aangifteplicht voor Gemeenschappelijke BeleggingsFondsen

Ieder fonds heeft een juridische vorm. Meestal zijn fondsen SICAV’s of BEVEK’s. Een heel kleine groep zijn GBF’s.

Afhankelijk van het land waar een fonds gevestigd is, betaalt een fonds zelf ook belastingen op die inkomsten. Bij een buitenlandse GBF is dat echter niet het geval. Fiscaal transparant betekent dat jij zelf verantwoordelijk bent om die belastingen te betalen. En wegens een vreemde kronkel moet je die betalen in het jaar waarin het fonds die inkomsten krijgt en niet op het ogenblik dat je het fonds verkoopt. Praktisch gevolg: je moet die inkomsten ieder jaar aangeven in je (Belgische) belastingaangifte.

Hoe je dat doet, dat lees in in dit artikel over aangifte van GBF’s.

We herhalen nogmaals dat een GBF is vrijgesteld van beurstaks bij verkoop. Wat toch een mooie compensatie is voor die aangifteplicht. Wel zijn de normale regels van toepassing rond de meerwaardeheffing, zoals bij alle andere fondsen.

Slot

Ben je onder de indruk van de complexiteit rond de fiscaliteit van fondsen? Spijtig genoeg is dit geen onderwerp waarvan je zomaar mag aannemen dat iedere bank dit op de correcte manier afhandelt.

De wakkere belegger kan zich daarom best zelf verdiepen in het onderwerp en zelf controleren of alles wel volgens de regels verloopt. Aarzel niet om vervolgens op je strepen te staan als het fout loopt.

Carl De Ridder (@Robokat_MK)

27 Comments

  1. Mooi overzicht. Een paar maand geleden heb ik MeDirect op het fout afrekenen gewezen. Zie uw artikel hoe het wel hoort: eerst meerwaardebelasting, dan beurstaks. Na herhaaldelijk navragen, antwoorden ze nu dat ze het met hun management zullen opnemen … !!!

    Like

    1. Even voor de duidelijkheid: bij gemengde fondsen genre blackrock global allocation a2, nn patrimonial agressive, flossbach en dpam horizontal balanced strategy b mag je dan nog rekenen op 30 procent die afgaat van je winst bovenop 1,32 procent als het de gekapiliseerde versie is?

      Like

      1. Ik neem het voorbeeld van blackrock global allocation a2, stel dat je 10 procent in het groen staat en het gaat om de kap versie.. betekent dat dan dat er 1,32 procent van die 10 procent afgaat bij verkoop en daarenboven nog eens 30 procent (obligatiegedeelte) op een stuk van die 10 procent winst?

        Like

      2. Wat brengt dat obligatiegedeelte vandaag op ?
        Die 30% obligatie”s gaan waarschijnlijk geen 30% van de meerwaarde genereert hebben en alzo gaat die 30% berekend worden op een veel kleiner gedeelte en geen 30% op het geheel meer zijn…
        Ik heb in het verleden ooit CP verkocht en de roerende voorheffing die ik daar afgetrokken kreeg, bleek wat drinkgeld te zijn.
        Bovendien blijken heel wat mixfondsen op zoek gegaan naar alternatieven voor die obligaties.

        Like

  2. Bij verkoop van gemengde fondsen werkt o.a. MeDirect met de TIG-waarden. berekent men de . Ik heb helaas vastgesteld dat dit niet gebeurd was bij een recente verkoop van deelbewijzen CP. Ik heb dan ook aan Medirect hierover een vraag gesteld.
    Hier is integraal hun antwoord (25/04/2023):

    Geachte mevrouw,

    Vriendelijk bedankt voor uw bericht.

    De TIS is sinds meer dan een jaar geleden gestopt, dit is de reden dat u deze teruggave dan ook niet meer ontvangt.

    Wij gaan ervan uit u hiermee naar behoren te hebben geïnformeerd. Indien u nog vragen heeft, aarzel dan niet om ons te contacteren.

    Met vriendelijke groeten,
    Uw MeDirect team

    Hebben jullie hiermee recente ervaringen bij andere banken/brokers ?

    Like

    1. Misschien moet je wat bijkomende vragen stellen. Is het een beslissing van Medirect om de TIS-data niet meer aan te kopen of is het een beslissing van het fondshuis om die niet meer beschikbaar te stellen? Is dit enkel voor de Carmignac fondsen of voor alle andere gemengde fondsen?

      Like

      1. Ik heb dus aan MeDirect gevraagd of de TIS ook gestopt is voor alle andere gemengde fondsen.
        Hier integraal hun antwoord (27/04/2023):

        Geachte mevrouw,

        Vriendelijk bedankt voor uw bericht.

        De TIS is volledig afgeschaft, dus voor alle fondsen waar dit betrekking op had is deze niet meer aanwezig.

        Wij gaan ervan uit u hiermee naar behoren te hebben geïnformeerd. Indien u nog vragen heeft, aarzel dan niet om ons te contacteren.

        Met vriendelijke groeten,
        Uw MeDirect team

        Volgens MeDirect is dat reeds sedert één jaar de nieuwe wettelijke regeling. Ik heb daarover nooit iets gelezen/gehoord in de media. De wetgever heeft dat blijkbaar zeer goed onder de radar kunnen houden. Proficiat!
        Bij de deelbewijzen CP die ik recentelijk verkocht heb, heeft MeDirect, volgens eigen schrijven, gewoon de meerwaardetaks berekend op gans de meerwaarde.
        Ik kan hiermee niet lachen als ik aan mijn Mixer, Flexer en andere gemengde fondsen denk. (zucht)

        Like

    2. Ik ontving vandaag deze reactie van MeDirect. Persoonlijk vind ik hun antwoord eerder zwak. Zij werken met M* en die werken niet met de TIS-waarden. Zij zouden alzo die cijfers elders dienen op te vragen en dat zal natuurlijk geld kosten. Ze zadelen hun klanten dan maar op met overdreven taksen om kosten te besparen. Kosten gaan zo voor op klantenservice… Goed om te weten en te delen met jouw vrienden en collega’s. Ze zouden dus beter stoppen met overal te verkondigen dat zij de goedkoopste zijn. Als andere brokers wel met de TIS-waarde rekenen, dan is hun antwoord een flagrante l…….

      MeDirect Customer Service (MeDirect)
      11 mei 2023 13:30 CEST
      Geachte heer Person,

      Vriendelijk bedankt voor uw bericht.

      Hoewel de berekening van de roerende voorheffing op de meerwaarde voortkomend uit vastrentende activa voornamelijk dankzij de TIS (taxable income per share) dient te worden berekend, past MeDirect de zogenaamde ‘fallback methode’ toe. Dit is omdat veel fondshuizen geen TIS naar Belgische regels berekenen, daar België vanuit hun oogpunt een veel te kleine markt is om deze complexe berekening te maken en de daaraan verbonden kosten te dragen. Wij zijn er evenwel van bewust dat het resultaat van de gebruikte methode in bepaalde gevallen nadelig kan zijn voor de Belgische belegger, maar dit ligt volledig buiten onze macht.

      Voor de fallback methode dient rekening te worden gehouden met de samenstelling van de portefeuille van het fonds, meer bepaald met het percentage ervan dat geïnvesteerd wordt in schuldvorderingen (zijnde voornamelijk obligaties en interestgevende deposito’s), dit is de zogenaamde ‘asset test’. MeDirect maakt hierbij gebruik van informatie die door de financiële dienstverlener Morningstar wordt opgeleverd.

      Men zegge het voort…

      Like

      1. Kan er mij iemand uitleggen met een eenvoudig cijfervoorbeeld wat het verschil is in belastingen
        tussen TIS waarden en Fallback?
        Is dit enkel voor het obligatiegedeelte van een fonds?
        Hoe worden dan zuivere aandeelfondsen belast?

        Like

      1. Robokat, ik heb hier niet gans mijn communicatie met MeDirect gecopieerd hé.
        Ik fantaseer dat niet allemaal hoor. Dat is de harde realiteit.
        Lees dit dan (26/04/2023):

        Mag ik vragen waarom de TIS gestopt is ?
        Mag ik dan ook vragen welke methode MeDirect, in mijn geval, dan toegepast heeft: de Fall-Back of berekent men gewoon de meerwaardetaks op gans de meerwaarde ( zucht)?

        Hier integraal hun antwoord op mijn twee vragen:

        Geachte mevrouw,

        Vriendelijk bedankt voor uw bericht.

        Dit is een wettelijke wijziging geweest, wij houden de meerwaardetaks inderdaad op de meerwaarde in.

        Wij gaan ervan uit u hiermee naar behoren te hebben geïnformeerd. Indien u nog vragen heeft, aarzel dan niet om ons te contacteren.

        Met vriendelijke groeten,
        Uw MeDirect team

        Daarna heb ik dan gevraagd of die regeling voor alle gemengde fondsen geldt.
        Het antwoord van MeDirect lees je hierboven.
        Jij weet ook niks af van die nieuwe wettelijke regeling?

        Like

      2. Ik heb de concurrentie al gecontacteerd en gevraagd of ze afrekenen op de totale meerwaarde of volgens de TIS-waarde.
        Ik denk dat hun antwoord verhelderend gaat zijn.
        De eerste reactie: “mogen we even geduld vragen?”

        Like

      3. Nav mijn vraag kreeg ik van Keytrade een verwijzing naar hun FAQ: Hieronder een copy/paste:

        Hoe wordt de belastbare grondslag berekend?
        De berekening van de meerwaardetaks is een complexe oefening en verschilt naargelang het gaat over een fonds met of zonder Europees paspoort.

        De meerwaardetaks wordt in beide gevallen berekend over de periode gedurende de welke de verkrijger van de interesten houder was van de deelbewijzen van het fonds, onder voorbehoud van (a) en (b) hieronder. Indien de verkrijger deze deelbewijzen door schenking heeft verkregen, wordt deze periode verlengd met de periode gedurende dewelke de schenker houder is geweest van de deelbewijzen.

        Voor de berekening van de taks zijn er twee mogelijkheden (onder voorbehoud van (1) en (2) hieronder). Ofwel levert de fondsemittent de zogenaamde TIS-waarden (Taxable Income per Share) en wordt de TIS-waarde op de dag van verkoop vermindert met de TIS-waarde op de dag van aankoop. Is het verschil positief, dan wordt 30% roerende voorheffing afgehouden op dat verschil. In veel gevallen zijn de TIS-waarden niet beschikbaar. In dat geval wordt de forfaitaire benadering gebruikt, gebaseerd op de meerwaarde, vermenigvuldigd met het percentage rentedragende producten in het fonds (de zogenaamde ?asset test?). Wanneer de aanschaffings- of beleggingswaarde niet gekend is, is het belastbare bedrag gelijk aan het ontvangen bedrag tijdens de verrichting (vb. de verkoop) vermenigvuldigd met het percentage van de asset test. De belastbare grondslag wordt beperkt tot de meerwaarde gerealiseerd door de belegger.

        Voor fondsen met Europees paspoort wordt voor de bepaling van de meerwaarde teruggegaan tot 1 juli 2005, indien de deelbewijzen vóór 1 juli 2005 zijn verkregen of de verkrijgingsdatum niet kan aangetoond worden. Indien het fonds dus werd aangekocht of door schenking werd verkregen voor 1 juli 2005, dan zal de meerwaarde opgebouwd voor 1 juli 2005 niet belast worden.
        Voor fondsen zonder Europees paspoort wordt voor de bepaling van de meerwaarde teruggegaan tot 1 juli 2008, indien de deelbewijzen vóór 1 juli 2008 zijn verkregen of de verkrijgingsdatum niet kan aangetoond worden. Voor de berekening van de belastbare basis voor de deelbewijzen die in het bezit waren vanaf 1 juli 2008 (of latere datum van aanschaffing) tot 1 juli 2013 wordt gebruik gemaakt van een forfaitaire berekening. Deze forfaitaire berekeningswijze is gebaseerd op een (fictief) jaarlijks rendement van 3% op de netto-inventariswaarde van het deelbewijs op het moment van de verwerving, vermenigvuldigd met het percentage van de asset test op 30 juni 2013. Voor de bezitsperiode na 1 juli 2013 wordt gebuik gemaakt van de ?normale? berekeningsregels (zie al. 2 en 3 hierboven).

        Like

      4. Waarschijnlijk probeert MeDirect wat kosten uit te sparen door die TIS-waarden niet aan te kopen, maar zadelt ze daarmee de klanten op met een erg nadelig taxatiesysteem. De “wettelijke wijziging” is alzo een leugentje om bestwil.
        De belegger betaalt op die manier een onterechte taxatie op het aandelengedeelte.

        Like

  3. Ik heb navraag gedaan bij DB. Daar wordt nog altijd gewerkt met de TIS-waarden. Als dit niet mogelijk is wordt de Fall-Back toegepast. Bij DB hebben ze geen weet van enige wettelijke wijziging.
    Bij MeDirect liegen ze mij dan ook nog wat voor! Dat pik ik niet!!

    Like

    1. Is die TIS berekening ook van toepassing op de distributieversie van gemengde fondsen (enkel de kapitalisatieversie) of heeft het 1 niks te zien met het andere ?

      Like

    2. Ook bij Belfius werkt men nog altijd met de TIS-waarden. Ik heb zonet een pittige mail met gepaste vragen naar Medirect gestuurd.

      Like

      1. Lieve,
        ik ben daar ook klant en hoop dat je iets kan bereiken.
        Hoewel ik op dit moment weinig of geen obligaties (meer) in portefeuille heb.
        Bedankt voor de info.

        Like

  4. Ik lees nu dat MeDirect op donderdag 11 mei 2023 volgend bericht naar mij heeft gestuurd:

    Geachte mevrouw

    Vriendelijk bedankt voor uw bericht.

    Onze vorige communicatie was niet helemaal correct, hier vind u dan ook wat correctere informatie, onze excuses voor het ongemak.

    Hoewel de berekening van de roerende voorheffing op de meerwaarde voortkomend uit vastrentende activa voornamelijk dankzij de TIS (taxable income per share) dient te worden berekend, past MeDirect de zogenaamde ‘fallback methode’ toe. Dit is omdat veel fondshuizen geen TIS naar Belgische regels berekenen, daar België vanuit hun oogpunt een veel te kleine markt is om deze complexe berekening te maken en de daaraan verbonden kosten te dragen. Wij zijn er evenwel van bewust dat het resultaat van de gebruikte methode in bepaalde gevallen nadelig kan zijn voor de Belgische belegger, maar dit ligt volledig buiten onze macht.

    Voor de fallback methode dient rekening te worden gehouden met de samenstelling van de portefeuille van het fonds, meer bepaald met het percentage ervan dat geïnvesteerd wordt in schuldvorderingen (zijnde voornamelijk obligaties en interestgevende deposito’s), dit is de zogenaamde ‘asset test’. MeDirect maakt hierbij gebruik van informatie die door de financiële dienstverlener Morningstar wordt opgeleverd.

    Indien u nog bijkomende vragen heeft blijven wij te uwer beschikking,

    Met vriendelijke groeten,
    Uw MeDirect team

    Dit is nog geen antwoord op mijn mail hoor, want die heb ik pas gisteren 12 mei verstuurd.
    MeDirect is sedert meer dan één jaar gestopt met de TIS-waarden. Ik ben daar als klant nooit over ingelicht! Dat is toch essentiële info voor de klant , niet?
    En ja, wat MeDirect hierboven schrijft is gewoon onzin hé. Andere banken/brokers werken nog wel met de TIS-waarden. Dat zegt genoeg. Moeilijk gaat ook hé. Hun klantenservice zakt hiermee voor mij onder nul!
    Ik weet nog goed dat ik vroeger samen met andere leden van MIjnKapitaal.be mails naar MeDirect heb gestuurd met de vraag om die TIS-waarden in te voeren en dat is dan ook gebeurd. En nu ontdek ik eigenlijk per toeval dat ze achter de rug van de klant afgevoerd zijn. Proficiat!
    Men zegge het inderdaad voort…
    Ik mag hopen dat robokat in zijn artikel over de meerwaardetaks de veranderde strategie van MeDirect hieromtrent duidelijk weergeeft.

    Like

  5. Ik heb op 12 mei 2023 volgende mail naar MeDirect gestuurd:

    Deze mail is ter attentie van het fondsenteam bij MeDirect

    Beste,

    Op 04/04/2023 heb ik 20,34 deelbewijzen Carmignac Patrimoine A EUR ACC met ISIN: FR0010135103 verkocht aan een koers van € 646,16 .
    Ik heb daar € 354,12 meerwaardetaks op moeten betalen. Ik vond dit (te) veel, zeker in vergelijking met 2 eerdere verkopen (september 2021) van hetzelfde fonds. Toen heb ik gemiddeld € 6,68 meerwaardetaks per deelbewijs betaald en nu € 17,41. Toch een wereld van verschil , niet? Ik heb dan ook in een bericht uitleg gevraagd aan MeDirect.
    In mijn communicatie met MeDirect heb ik vernomen dat men bij MeDirect reeds gedurende meer dan één jaar gestopt is met de TIS-waarden en dit omwille van een wettelijke wijziging. En dit zou gelden voor elk fonds waarop meerwaardetaks moet betaald worden.
    Ik vind dit raar. Ik heb over die wettelijke wijziging nooit iets gelezen of gehoord in de financiële media of op financiële forums.
    Bij navraag bij DB en Belfius (2 banken waar ik ook klant ben) kom ik te weten dat beide banken de TIS-waarden nog altijd hanteren.(slik)
    U begrijpt dat die vaststelling bij mij vragen oproept.

    Graag krijg ik van u een antwoord op elk van de volgende 3 vragen:

    1)Waarom is een bank als MeDirect , die zich toch profileert als een fondsenbank, gestopt met de TIS-waarden te gebruiken, niettegenstaande die toch veruit het meest gunstig zijn voor de klant?
    2)Waarom legt men bij MeDirect hiervoor de verantwoordelijkheid onterecht bij de wetgever?
    1)Waarom heeft MeDirect hierover tegen mij gelogen?

    Sinds kort ben ik een gefrustreerde en ontevreden klant van MeDirect.
    Hopelijk word ik spoedig terug fan!

    Vriendelijke groeten,

    Als antwoord verwijzen ze bij MeDirect, in een bericht, naar hun bericht van 11 mei 2023 (zie hierboven).
    Hopelijk doen ze nog een ernstige poging om op mijn mail te antwoorden.

    Like

    1. Naar aanleiding van het antwoord van MD (dd 16 mei en hier gepubliceerd) op mijn vraag, hebben ze mij gevraagd of hun antwoord mij geholpen had.
      Ik heb hen geantwoord: “zeker niet”. Voor een maatschappij die duurzaamheid en ethiek makkelijk in de mond neemt, vind ik het niet kunnen dat ze liegen tegen hun klanten.
      De CEO zal wel zorgen dat hij zijn loon op de meest voordelige manier in handen krijgt. Dat de klanten door zijn beslissingen veel te veel taksen moeten betalen, vind ik niet kunnen.
      Ik hoop samen met jou dat er heel wat klanten laten horen dat ze ontevreden zijn en niet om kunnen met leugens.

      Like

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.